Nora, een pas afgestudeerde fotograaf, wordt sterk beïnvloed door haar autoritaire vader en voelt de behoefte om zichzelf te bewijzen in het bruisende en artistieke Berlijn. Ondanks de weerstand van haar gescheiden ouders, zoekt ze haar toevlucht in kunstgemeenschappen. Helaas verloopt dit niet zo vlot als ze had gehoopt. Veel van haar leeftijdsgenoten worstelen met dezelfde problemen: hun grote dromen van succes resulteren in een verstikkende druk die hen volledig verlamt. Bovendien is er een overvloed aan ambitieuze creatieve geesten met veel meer ervaring, waardoor Nora zich al snel een totale mislukking voelt.
De debuutroman van Loren Snel (1992) gaat echter verder dan alleen het thema van een twintiger die worstelt met zelfontplooiing. De kracht van dit boek ligt ook in hoe de schrijfster de lezer meeneemt in Nora’s obsessieve liefde voor Dominik, ‘de meest getalenteerde schilder van Berlijn’. Als een bezetene speelt ze een kat-en-muisspel met hem en draagt ze onbewust bij aan zijn succes. Hierdoor raakt Nora vervreemd van haar eigen pad en moet ze opnieuw leren om haar grenzen aan te geven. Op subtiele wijze leert Snel haar (jonge) lezers een les: vaak worden je grenzen al overschreden voordat je het zelf doorhebt.
‘Deze omwenteling, deze verhuizing, was haar eerste eigen keuze. Alleen zij begreep, al was het maar half, waarom ze zich in deze stad was komen verstoppen. En toen ze eenmaal zelfstandig deze eenzame beslissing genomen had, was ze op een coconnetje gestuit. Het hing ergens aan een laag takje van haar binnenwereld. Sindsdien lag ze te wachten tot haar potentie open zou breken, haar weke lichaampje tevoorschijn zou komen.’
Het was waarschijnlijk niet de intentie van Snel om een roman te schrijven waarin allerlei maatschappelijke thema’s en ‘levensadvies’ naar voren komen, maar dat is wel de sfeer van haar boek. Laten we eerlijk zijn: er zijn al genoeg romans over obsessieve liefdes, worstelende twintigers, ambitieuze dromen en de soms vervelende kunstenaarswereld. Het is dus belangrijk voor een schrijver om een eigen draai aan het verhaal te geven. Gelukkig doet Snel dit wel door levendige dialogen over deze onderwerpen in haar roman op te nemen. Zonder de verschillende perspectieven van haar personages zou het maar saai worden.
‘Hoe zou Dominik haar vochtige ogen geïnterpreteerd hebben? Als compliment? Als symptomen van het narcisme dat erachter schuilde, de strenge zelfobsessie waar je als vrouw niet aan kunt ontsnappen, en die met elke seconde die het leven voorbijtikt om kan slaan in een verbitterde vorm van zelfhaat?’
Op stilistisch vlak vertoont de roman enige chaos, vooral bij het gebruik van metaforen en andere vormen van beeldspraak gaat het soms mis. Een voorbeeld hiervan is de zin “Een nieuw leven dat zacht als een luchtkussen met de lente omhoog was komen bollen”. Deze zin is overbodig en iets overdreven, aangezien de gedetailleerde beschrijvingen van Nora’s belevingswereld de lezer al een goed beeld geven van haar nieuwe situatie. Snel zou daarom ook zonder zoveel beeldspraak het gewenste effect op de lezer kunnen hebben bereikt.
Hoewel het taalgebruik af en toe uit de bocht schiet, heeft Snel met Muze een indrukwekkend en maatschappelijk relevant debuut neergezet. Ik raad dit boek zeker aan voor jonge vrouwelijke lezers. Snel moraliseert namelijk niet, maar laat op unieke wijze zien hoe belangrijk zelfacceptatie en het bewaken van persoonlijke grenzen zijn, evenals het omgaan met artistiek talent en de daarbijbehorende ambities.
Auteursrecht Anna Husson.