Jonathan heeft al tien jaar geen contact meer gehad met zijn vader, maar de stilte wordt doorbroken wanneer zij elkaar toch weer kort zien. Tijdens deze ontmoeting overhandigt zijn vader hem de urn van zijn moeder en probeert hij de band tussen vader en zoon nieuw leven in te blazen door Jonathan uit te nodigen voor zijn verjaardag. Maar wat wenst Jonathan werkelijk voor zichzelf? Is het nog zinvol om toenadering te zoeken tot zijn vader die emotioneel nooit aanwezig was? Daarnaast worstelt Jonathans halfzus, Lieke, met een enorme last op haar schouders en voelt zij zich niet thuis in de wereld. In zijn zoektocht naar hulp richt Jonathan zich soms middels gebeden tot zijn overleden moeder. Kan zij hem duidelijkheid verschaffen of moet Jonathan zelf grip zien te krijgen op zijn leven en de onverbiddelijke voortgang van de tijd?
Het gebed van Jonathan Simmers (2023) markeert de literaire debuutroman van Martijn Couwenhoven, een multipotentialist geboren in 1972. Naast zijn talent voor schilderen, heeft hij in 2016 ook zijn eigen uitgeverij genaamd Oevers opgericht. Nu waagt hij zich aan het schrijven van een roman, wat een nieuwe uitdaging is binnen zijn veelzijdige carrière.
Een opvallend kenmerk van de roman is de nadruk op de verwevenheid tussen het heden, het verleden en de toekomst. Couwenhoven heeft dit op een beeldende en geloofwaardige wijze uitgewerkt, waarbij hij illustreert hoe tijd naadloos in elkaar overvloeit en hoe men, ondanks alle inspanningen, nooit volledig kan loskomen van gebeurtenissen uit het verleden. Het lijkt alsof een oude verflaag na verloop van tijd begint af te bladderen en de oorspronkelijke laag weer zichtbaar wordt. Hoewel het verhaal zich concentreert op complexe familierelaties, is naar mijn mening het concept van tijd dus nog belangrijker.
‘Als zonlicht op een mistwolk valt, spat het uiteen op de waterdruppels, maar meeuwen hebben kleine oliedruppeltjes in hun ogen die het gebroken zonlicht wegfilteren zodat het licht dat overblijft weer ongebroken is waardoor ze door de mist kunnen kijken en zien waar ze zijn, een beetje zoals de werking van de zonnestenen die de Vikingen gebruikten, kristallen die het licht dat erdoorheen viel splitsten, zo konden ze de positie van de zon bepalen als het bewolkt of mistig was, en zelfs na zonsondergang was er nog kort de tijd om te navigeren voordat de uvstralen verdwenen in de nacht, en omdat mijn vader nooit de positie van de zon heeft bepaald, nooit onze relatie tegen het licht heeft gehouden, heeft hij altijd een andere koers gevaren en is hij verdwaald in de mist.’
Couwenhoven maakt veelvuldig gebruik van het concept van licht in zijn werk. Het thema ‘licht’ heeft tevens een aanzienlijke invloed op de ontwikkeling van hoofdpersonage Jonathan. Ruimtes met specifieke lichtinval spelen een belangrijke rol, waarbij Jonathan keer op keer betekenisvolle ervaringen opdoet wanneer zijn ogen door het licht worden geraakt, waardoor hij een andere kijk krijgt op zijn situatie. Daarnaast speelt de tegenstelling tussen zwaarte en lichtheid een buitengewoon belangrijke rol in de thematiek van dit boek. Jonathan wordt zelfs verliefd op iemand die wordt gekenmerkt door een sprankelende lichtheid. Ondanks dat het verhaal soms zwaar aanvoelt, heeft Couwenhoven niet nagelaten om ook deze lichtheid in zijn verhaal te integreren.
Af en toe gaat Couwenhoven iets te ver in zijn taalgebruik, waardoor zijn zinnen wat geforceerd overkomen. Het lijkt alsof de auteur op die momenten even niet wist welke richting hij op wilde met zijn verhaal. Deze onzekerheid ontstaat voornamelijk door het overmatig gebruik van woorden om iets te beschrijven wat ook met minder woorden indruk zou kunnen maken op de lezer. Hoewel Couwenhoven duidelijk bedreven is in het kiezen van krachtige woorden om zijn zinnen (emotioneel) te versterken, had hij zijn verhaal meer afwisseling kunnen geven door vaker kortere zinnen te gebruiken. De langere zinnen zijn grammaticaal correct en voegen vaak schoonheid toe aan de complexiteit van de roman. Echter, door het overvloedige gebruik van woorden kunnen ze soms overweldigend aanvoelen. Daarom bieden korte zinnen af en toe het gewenste moment van ademruimte dat dit verhaal zonder twijfel nodig heeft.
Het boek Het gebed van Jonathan Simmers kan dus beschouwd worden als een subtiele roman die de thema’s tijd, de tegenstelling tussen lichtheid en zwaarte, en complexe familiebanden verkent. Ten slotte verdient het vermelding dat Couwenhoven zijn roman op uiterst verrassende wijze afsluit.
Auteursrecht Anna Husson