Igor Znidarsic (1957) is een journalist, bladenmaker en schrijver. Hij begon zijn literaire carrière in 2011 met de semi-autobiografische roman Diepgevroren makrelen. In 2014 volgde zijn tweede roman, genaamd De zevende zuster, en een paar jaar later waagde hij zich aan het thrillergenre met zijn boek De blindganger. Op dit moment keert Znidarsic terug naar het schrijven van semi-autobiografische romans met zijn meest recente werk, getiteld Voorbij Niemandsland. In dit boek verwerkt hij zijn persoonlijke ervaringen met emigreren naar Nederland in het verhaal over de familie Krt.
De elfjarige Viktor vergezelt zijn moeder op een treinreis vanuit Ljubljana, zonder enig idee waar ze naartoe gaan. Al snel wordt duidelijk dat Nederland hun eindbestemming is, waar zijn vader vol verwachting op hen wacht om een nieuw leven te beginnen. Maar voor Viktor blijkt het niet zo simpel om zich aan te passen. Op school wordt hij gepest en later in zijn leven ondervindt hij moeilijkheden om een plekje te vinden in de samenleving. Bovendien worstelt hij met de ingrijpende keuzes die zijn familieleden in het verleden hebben gemaakt. Deze keuzes werken namelijk door tot in de huidige generatie, waarbij ouders vaak onbewust hun onverwerkte trauma’s overdragen op hun kinderen.
De familie lijdt aan wat de schrijver in de roman ‘vertrekgekte’ noemt. Ze reizen voortdurend heen en weer tussen Nederland en hun geboorteland Slovenië. Ze zijn altijd op zoek naar een plek om zich te vestigen, maar vinden nooit ergens rust:
Ik wilde geen tweede Boris worden met zijn verloren jeugdliefde en zijn poging om zijn onthechting te vatten in een knullig schilderij, of Anton die jaar in jaar uit in zijn Kever over de Autobahn naar zijn verloren paradijs scheurde, of Stefan met zijn nostalgische Joegoslavenclub, of mijn vader die op het punt stond om wéér, voor de derde keer in zijn leven, alles achter zich te laten. Ik wilde niet dolen door Europa, een spoor van gebroken harten, echtscheidingen, tergende heimwee, verwaarloosde kinderen en suïcidale pubers achter me latend. Ik wilde ergens horen, ergens thuis blijven.’
De hoofdvraag van het verhaal is uiteraard of Viktor in staat zal zijn om zich los te maken van de gevangenis die gevormd wordt door zijn familietrauma’s, en zo ja, op welke manier hij dit zal doen.
Het eerste deel van de roman Voorbij Niemandsland blijkt moeilijk te volgen te zijn, zelfs met een toegevoegde stamboom. In enkele pagina’s wordt er namelijk een overvloed aan cruciale informatie over de familie gegeven, wat voor de lezer te veel is om te verwerken. Hier rijst dan ook de vraag of Znidarsic niet beter meer ruimte had kunnen besteden aan het belichten van gebeurtenissen uit de familiegeschiedenis, aangezien deze een significant effect hebben op Viktors ontwikkeling. Het is begrijpelijk dat het als schrijver van semi-autobiografische romans moeilijk is om te bepalen welke ervaringen men meeneemt en welke men achterlaat. Mogelijk vond de schrijver het echter belangrijker om uitgebreider in te gaan op Viktors complexe groei, in plaats van zich uitsluitend op het verleden te richten. Desalniettemin blijft het feit dat de initiële hoofdstukken van het verhaal niet vlot lezen, zeker in vergelijking met de rest van het plot.
Het taalgebruik van Znidarsic is eenvoudig, zonder poëtische passages of fraai geformuleerde zinnen. Hij slaagt er echter wel in om emotie over te brengen. De tijdsprongen in het verhaal zijn goed getimed en hij weet ook momenten van lichtheid toe te voegen aan een droevig relaas. Het valt op dat Znidarsic zich strikt aan één stijl houdt en geen experimenten aangaat met bijvoorbeeld zinsconstructies. Er is nog onbenut potentieel op stilistisch vlak, dat moet worden opgemerkt.
Over het algemeen kan geconcludeerd worden dat Voorbij Niemandsland een goed geschreven roman is over een emotioneel en complex onderwerp. De roman brengt niets revolutionairs, maar de schrijver presenteert ons een prachtig verhaal over het diepgewortelde verlangen om ergens een thuis te vinden.
Auteursrecht Anna Husson