Het verhaal in het boek Alleen en duizend mensen (2023) van schrijfster Malou Holshuijsen (1987) speelt zich deels af in een bekende omgeving van de schrijfster, namelijk de radio. Gedurende vele jaren heeft Holshuijsen verscheidene programma’s gepresenteerd op Radio 1 en Radio 2, waaronder het programma genaamd De overnachting. De hoofdpersoon in Alleen en duizend mensen, Rivka, verricht onderzoek voor een nachtprogramma dat live wordt uitgezonden vanuit een hotel. Samen met haar collega Joel bespreekt zij boeiende onderwerpen met diverse gasten, waarbij tot op heden alles vlekkeloos is verlopen. Echter, op een noodlottige avond doet zich iets voor met één van de gasten. Later blijkt dat Rivka deze persoon beter kent dan aanvankelijk door de lezer wordt opgemerkt.
Na de noodlottige avond volgt een verslag van de verschillende vormen van eenzaamheid die Rivka gedurende haar hele leven heeft ervaren. Ondanks de schijnbare ordelijkheid van haar leven, wordt zij niet omringd door mensen die haar een gevoel van liefde schenken. Haar ouders zijn gescheiden toen zij nog jong was en leiden nu volledig verschillende levens. Zij zijn zich niet bewust van de problemen waarmee Rivka worstelt en verdwijnen snel wanneer zij hierover wil praten. Ook haar vrienden en collega’s lijken meelevend te zijn, maar doen dit op zo’n oppervlakkige manier dat Rivka desondanks eenzaam is. Stapsgewijs krijgt u als lezer meer inzicht in de oorsprong van Rivka’s eenzaamheid en hoe Holshuijsen tot de titel van haar roman is gekomen.
‘Ik kende dat gevoel niet en had geen idee hoe ik me moest laten meeslepen. Waarschijnlijk kon je het niet forceren. Er is veel schoonheid aan me voorbijgegaan omdat ik snel afdwaal. Al deed ik het niet expres, soms voelde het alsof ik mezelf tekortdeed door niet goed op te letten.’
Holshuijsen slaagt er op vaardige wijze in om de psychologische problemen en kwellingen van haar personages scherp weer te geven. Tevens toont zij op treffende wijze hoe deze personages trachten te ontsnappen aan hun problemen, bijvoorbeeld door humor aan te wenden als een masker voor het duistere. De dynamiek tussen de hoofdpersoon, diens ouders en de minnaar wordt geloofwaardig beschreven en toont aan dat eenzaamheid niet alleen voortkomt uit het gevoel van niet gezien worden, maar ook geworteld is in gebeurtenissen uit het verleden.
Een opvallende eigenschap van het taalgebruik van Holshuijsen is haar vermogen om prachtige beschrijvingen te creëren. Zij toont oog voor detail en weet levendige beelden op te roepen in de geest van de lezer. Desondanks lijkt Holshuijsen soms moeite te hebben met consistentie in haar taalgebruik, wat jammer is gezien haar sterke punten op dit gebied. Het komt voor dat naast deze schitterende passages er ook wel eens oppervlakkigheid volgt. Dit kan uiteraard worden toegeschreven aan het feit dat de schrijfster verschillende aspecten van eenzaamheid belicht en dat het personage soms eenvoudiger taalgebruik hanteert om de rauwheid en ruwheid van haar eenzaamheid weer te geven. Deze passages ontnemen echter wel iets van de glans die wordt geboden door de mooie beschrijvingen.
Voor degenen die geïnteresseerd zijn in emotionele, op realiteit gebaseerde verhalen, verdient Alleen en duizend mensen van Malou Holshuijsen een aanbeveling. In deze roman worden op treffende wijze de schrijnende aspecten van eenzaamheid belicht en wordt het innerlijke leven van hoofdpersonage Rivka op mooie en geloofwaardige wijze beschreven.
Auteursrecht Anna Husson