Peter W.J. Brouwer (1965) is een veelzijdig schrijver. Hij is actief op diverse creatieve gebieden, zoals vertalen, theater, muziek, poëzie en filosofie. Hoewel Brouwer eerder dichtbundels publiceerde, debuteerde hij in 2017 als romanschrijver met Het Siamees moment. In 2021 volgde zijn tweede roman, getiteld Het oog van de kraanvogel.
Dit jaar heeft de auteur zijn nieuwste roman Op alles wat ik ben uitgebracht. Het verhaal volgt het personage Ellen van haar jeugd tot het moment waarop zij zelf getrouwd is en kinderen heeft. Tijdens deze periode worstelt Ellen voortdurend met haar identiteit. Ze groeit op in de jaren tachtig en bevindt zich in een positie tussen twee werelden: de religieuze overtuigingen waarin haar moeder haar tracht op te voeden, en haar eigen nieuwsgierigheid naar de vrije wereld. Wanneer Ellen een jongeman ontmoet die een geheel ander leven leidt, blijft zij worstelen met haar wereldbeeld. Als volwassene verdiept Ellen zich in haar werk als journalist in de relatie tussen maatschappij en geloof, wat uiteindelijk leidt tot een innerlijke crisis in haar leven doordat zaken uit het verleden toch weer van belang blijken te zijn.
‘Je kon wel een periode afsluiten, maar dat gaf geen garantie dat er inzicht was ontstaan. Uiteindelijk was ze met het gevoel blijven zitten dat er iets voor haar verborgen was gehouden. Ondanks de scheuring die was ontstaan toen Julian zijn intrede deed, de maskers die waren afgevallen. Wat een tijdje openlag sloot zich als bij stilzwijgende afspraak, de scheuren werden gedicht en over de gebeurtenissen werd niet nagekaart. Onder het katholieke tapijt van haar jeugd lag een humuslaag waarvan ze de voedingsstoffen nog altijd niet kende. ‘Devotie’, wat was dat? Wanneer je het dacht de doorgronden, zakte je erin weg.’
In het verhaal over Ellen worden vier sleutelmomenten in haar leven centraal gesteld, die de structuur van het verhaal vormen. Deze gebeurtenissen onderzoeken op subtiele wijze hoe Ellen haar identiteit vorm geeft, bezien vanuit de invloed van anderen in haar leven. De impact van Ellens moeder, de vergelijking met haar broer, en de invloed van de kerk op haar ontwikkeling worden verkend. Het is een complex thema hoe de dynamiek tussen het individu en diens omgeving in elkaar steekt. Bovendien schetst de auteur de tijdscontext, zoals de krakersrellen en angst voor kruisraketten, aangezien de periode waarin iemand leeft eveneens een deel uitmaakt van de identiteitsvorming. Het verhaal presenteert dus een genuanceerde verkenning van de identiteitsvorming van de hoofdpersoon Ellen, waarbij de invloed van haar sociale omgeving en historische context een belangrijke rol spelen.
De subtiele nuances in het werk van Brouwer kunnen over het hoofd worden gezien door een onervaren of haastige lezer. De roman bevat namelijk talrijke thema’s en verwijzingen die aanleiding kunnen geven tot discussie. De auteur verwijst bijvoorbeeld op subtiele wijze naar prominente schrijvers als Jorge Luis Borges, die hun kracht vonden in gelaagde verhalende structuren. Ook het thema van tijd, een centraal element in het oeuvre van grote auteurs, is op unieke wijze verwerkt door Brouwer. Door middel van Mariaverschijningen biedt de schrijver de lezer een ervaring van het mythische. De realiteit in Brouwers verhalen wordt gepresenteerd als een raadsel, een doolhof met vele wegen, waardoor de lezer een zoektocht moet ondernemen om de onderliggende structuur te ontwaren. Dit maakt het werk van Brouwer tot een boeiende leeservaring voor de geïnteresseerde lezer.
Het verhaal schetst op overtuigende wijze de toenemende gevoelens van beperking en afhankelijkheid die het hoofdpersonage Ellen ervaart. Gaandeweg verliest zij haar houvast in traditionele instituties zoals de kerk, familie en sociale verbanden. Dit resulteert in een sterk gevoel van onvrijheid en ontworteling, wat de auteur op succesvolle wijze heeft weten te verwoorden. Het verhaal raakt daarmee niet enkel op intellectueel niveau, maar weet ook de emoties van de lezer aan te spreken. De geschetste thematiek wordt op een dusdanige manier behandeld dat het de lezer raakt op een dieper, gevoelsmatig niveau.
In het laatste deel van de roman weet de auteur Brouwer de verschillende thema’s op een coherente wijze met elkaar te verbinden. Hoewel de thematiek veelomvattend is, blijft de centrale vraag naar de realiteit van vrijheid in de omgang met anderen de drijvende kracht achter Brouwers literaire exploratie. Hierdoor is Op alles wat ik ben een intellectueel en relevant werk dat bijdraagt aan de hedendaagse maatschappelijke en filosofische discussie.
Auteursrecht Anna Husson